 |
| De evolutie van de Piet. Klik om te bekijken. Deel vooral. |
Pieter-me-knecht, de page van Sinterklaas kwam pas ruim 400 jaar later, in 1850, op de proppen in een aantal schilderijen en schrijfsels over Sinterklaas. Van een schilderij van Pieter komt de veer. Toevallig (of niet?) was deze Pieter een negroïde man. In deze tijd (1850-1888) kenterde de internationale publieke opinie en was het juist mode om slaven vrij te laten, Vaak werden goedbehandelde slaven aangehouden als betaalde bediende. Het staat niet vast dat dit de achtergrond is van Pieter, maar gezien het tijdstip van zijn ontstaan en zijn huidskleur is het wel waarschijnlijk. Wellicht moest Sinterklaas hier het goede voorbeeld geven aan de burgerij. Ook wordt er in de naam Pieter-me-knecht zo duidelijk gesproken over een 'knecht' of in sommige teksten 'page' en geen slaaf. Knecht en slaaf klinkt voor ons misschien hetzelfde, maar er is een levensgroot verschil.
Zeker gezien de tijdsgeest, zie ik het als een positief teken. Een stapje richting humanisme.
Uit de ideeën die toen leefden over 'zwarte' mensen. Ze waren ook echt knijter-zwart. En dat was niet vanwege de schoorsteen, want de handschoentjes bleven wit en het pak kleurig. Het hoorde er gewoon bij. De zwarte piet was geboren.
Ze werden in het leven geroepen om de meer afschrikwekkende taken van Sinterklaas over te nemen, zodat de oude baas minder eng zou worden voor de kinderen en Pieter raakte daarmee zijn individuele karakter kwijt. Pieter was veranderd in een serie boe-mannen. Ze hadden een roe of gard, een takkenbos, waarmee (vooral op het platteland) flink geslagen werd (en dan vooral de jongedames) en stopten kinderen in de zak om mee te nemen naar Spanje, waar Sint overigens pas sinds 1806 vandaan komt. Op dat moment dus een traditie van zo'n 100 jaar oud.
Deze akelige piet heeft tijden bestaan.
De kindvriendelijke Piet bestaat pas vanaf 1980, ongeveer vanaf het moment dat ook vrouwen Piet mochten gaan spelen. Of dat er wat mee te maken heeft, weet ik niet. Ik kan me wel herinneren, dat er bij ons in het dorp heel wat te doen was over de 'zwarte Mieten'.
Maar ook hier maakt het volk de piet en met deze MakeOver werd de piet een PIAS. Een domme knecht, een clown. Vaak sprak hij met een overdreven dik Surinaams accent. Vooral de zwarte Mieten, die kennelijk nog wat te bewijzen hadden, maakten zich in mijn herinnering daar schuldig aan. Ook kregen de pieten overal de schuld van als er weer eens iets mis ging.
Pas 15 jaar geleden, rond 2000 kregen de anonieme pieten weer iets van een karakter terug. Ze kregen allemaal een functie, mede dankzij het Sinterklaasjournaal en later de Club van Sinterklaas. Zo kregen ze weer iets van individualiteit terug, maar het kwam niet echt boven het niveau van smurfen uit. En ze bleven zwart/bruin (weer vanwege de schoorsteen) en vrij dom.. en helaas loopt het allemaal vaak mis door de Pieten en het komt goed door Sinterklaas.
Vorig jaar was de eerste aflevering van het Sinterklaasjournaal, waarin de nadruk werd gelegd op de hulpbehoevendheid van Sinterklaas.
 |
Ik ben wel tegen ZWARTE PIET!
Maar ik vind de Piet echt een prachtig onderdeel van het feest. Maar voor mij hoeft hij echt niet een specifieke kleur te hebben. Want welke kleur je hem ook geeft, het is of eng, omdat een mens er zo niet uit hoort te zien, of het is beledigend. De tijd is gekomen voor een individu-piet. Een piet die zichzelf mag zijn.
Maar een kleurig Pietenkostuum is toch veel leuker dan een met voornamelijk zwart en goud?
En de veer. Die moet je ook behouden. Da's juist echt een traditie, en een positief teken, die komt van Pieter-me-knecht, de vrijgemaakte slaaf en daarna knecht van de Sint.
Dus ben ik gaan kijken. Hoe zou een Piet eruit zien, zonder al die dingen.
Is hij dan nog herkenbaar als piet?
INDIVIDU-PIET
Deze kan van alle rassen zijn, graag zelfs, maar is zeker niet geschminkt. Hij kan alle haarkleuren hebben, die bestaan en alle coupes. Mag onder de muts uitsteken, natuurlijk. Gezichtshaar? Geen probleem.
Wel heeft hij een prachtig, herkenbaar Pieten-kostuum, dat van alle akelige, stereotype en aanstootgevende onderdelen is ontdaan.
Hij is de vriend en helper van Sinterklaas. Hiervoor krijgt hij niet betaald. Maar hij is zeker geen slaaf. Hij is een vrijwilliger, die een bejaarde man helpt bij zijn goede werken. Sommige Pieten doen gek of zijn knap. Maar niet allemaal, sommige zijn verlegen of introvert. Het enige gekke is, dat ze allemaal Piet heten. Dit komt omdat het een ere-titel is. En in functie zal een Piet nooit zijn echte naam verklappen. Als kinderen (van alle rassen, kleurtjes en culturele achtergronden, ja een Moslim-piet of Hindu-piet, waarom niet? Christenen zijn al tijden Pieten en als ik het goed begrepen heb, is een van de grote verschillen met Katholieken juist het Heiligverklaren van Sinten?) heel goed hun best doen, mogen ze later ook Piet worden, maar pas als ze groot genoeg zijn om een zak strooigoed op te tillen, natuurlijk.
Ik denk dat het de enige weg voorwaarts is, met Piet.
Doorschieten
Het enige gevaar, dat ik zie, is dat we doorschieten. Het moet natuurlijk geen kerst-elf worden. Ik heb voor het nieuwe pietenkostuum wel een beetje geleend bij de kerst-elf, maar dat mag, vind ik.Want de amerikaanse kerst-elfen zijn de helpers van Santaclaus en iedere Nederlander weet waar DAT vandaan komt.
We pakken het gewoon terug op het moment dat we het nodig hebben en dat is nu. Vandaar de kraag vervangen door een elfen-kraagje. En de strepen op de pofbroek mis je misschien toch een beetje, voor het Pieten-gevoel, daarom heb ik de gestreepte mayo van de kerst-elf misbruikt. Ook de vorm van de 'sokjes' komt daarvandaan, maar de kleur van de sokjes grijpt ook weer een beetje terug op de originele Piet van weleer. Ook heeft de Piet tegenwoordig vaak een manteltje. Ik vind dat een fantastische toevoeging. De hedendaagse Piet is immers een soort superheld. Hij geeft niet alleen snoep, maar kan vaak acrobatische toeren of goochelkunsten laten zien of is ontzettend grappig.
Als teken van gelijkheid met Sint heb ik hem dezelfde schouderstukken als Sint gegeven (de tabberd of hoe heet zo'n ding..). Geeft ook ruimte voor een mooie individuele speld om de mantel mee vast te gespen. Iets wat het karakter van deze Piet uit doet komen. Tenslotte, om het doorschieten te voorkomen, moeten er natuurlijk verschillende kleurencombinaties komen. Niet alleen groen, want anders worden het alsnog kerstelfen.
Zeg twee kleuren, hooguit drie en altijd wat geel of goud voor accenten.
Tadaa. Ik presenteer u de pieten voor 2015-2020!
Voor meer info:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Sinterklaas
http://www.npogeschiedenis.nl/nieuws/2004/november/De-herkomst-van-Sinterklaas.html
http://www.abedeverteller.nl/de-oorsprong-en-betekenis-van-zwarte-piet-is-sinterklaas-een-racist-of-niet/
http://www.sint.nl/html/history/oorsprong.html
http://www.meertens.knaw.nl/cms/nl/nieuwsbriefteksten/nieuwsbriefuitgelicht/143677-de-oudst-bekende-naam-van-zwarte-piet-pieter-me-knecht-1850
http://www.dbnl.org/tekst/hovi002cult01_01/hovi002cult01_01_0011.php
http://goedbericht.nl/concordant/?p=88.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Slavernij
http://www.zwartepietniet.nl/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten