Wat is Geld?

Ieder kind speel weeleens het "waarom" spel.
Je vraagt volwassenen gewoon steeds "waarom?"
En bij het antwoord doe je het nog een keer.
Dat eindigt steevast met een "hou je mond" of "gewoon daarom."

Zo niet in huize Snoep.
Misschien is het mijn eigen frustratie geweest bij het waarom spel, maar dit waren mijn favoriete momenten.
"Ik ben even naar de winkel.."
"Waarom?"
"Ik ga even brood halen"
"Waarom?"
"Om te eten."
"Waarom?"
"Anders gaan we dood"
"Waarom?"
Wauw! Nou wordt het interessant.
"Vanwege natuurlijke selectie"
"Waaro.... wat is natuuseleksie?"

En dan kon ik uitleggen, wat natuurlijke selectie was en waarom je daarvoor dood moest gaan en waarom dat goed was voor een soort.
We kwamen eigenlijk altijd in filosofisch vaarwater of in een discussie met veel te moeilijke begrippen voor een kind, laat staan een vader.

"Ik ben even weg"
"Waarom?"
"Ik loop even naar de winkel.."
"Waarom?"
"Omdat ik niet kan teleporteren"
"Waarom?"
"Ik heb geen teleporteermachine"
"Waarom niet?"
"Vanwege Heidelbergs onzekerheidsprincipe. Je kan niet alles meten, dus kun je het ook niet precies namaken, sorry."
"...."

Maar naast "waarom" zijn er nog veel meer vragen waarmee je dit kan doen.
"hoe", "waarvandaan" en "wat is", bijvoorbeeld.

"Wat is geld?"
"Geld is een universeel ruilmiddel"
"Wat is een universeel ruilmiddel?"
"Een manier om de waarde te bepalen van dingen die je wil ruilen, Stel ik heb een geit, jij paperclips. Jij wilt een geit, ik een paperclip. Maar jij wilt geen stukje geit en ik geen vijf miljoen paperclips. Dus ruil je allebei tegen geld. Dat kan omdat je geld kan ruilen met iedereen, tegen alles"
"Wat is waarde?"
"Waarde is een belofte"
"Wat is die belofte?"
"Vroeger was het goud, maar dat is allang niet meer. Ik denk dat geld de belofte van arbeid is"
Op dat moment ben ik heel blij met mezelf, maar niet lang.
"Wat is arbeid?"
"Een dienst of product, omgezet in uren dat een mens (of robot) ervoor werkt."
"Wat is werk?"
"Geestelijke of lichamelijke activiteit"
"Wat is lichamelijke activiteit?"
"Het verbranden van voedsel voor energie, die omgezet wordt in beweging of denken"
"Wat is voedsel?"
"Planten of dieren"

En dan opeens wisselen van vraag, he?
"Hoe komen planten en dieren dan aan energie?"
"Dieren eten planten, en planten... maken energie van zonlicht"
"Dus geld is zonlicht?"
"Eh, ja, dat denk ik eigenlijk wel.."

Als geld voedsel of zonlicht is, dan is er ook een grens aan hoeveel geld voor jou is.
We delen deze planeet en daar valt maar een bepaalde hoeveelheid zonlicht op.

Maar je kan toch ook energie halen uit kernsplitsing of -fusie, of steenkool?
Ja, klopt, maar steenkool bestaat uit oude dieren en planten en miljoenen jaren. Oud zonlicht dus.
En kernfusie of kernsplitsing levert afval op, dat meer kost om op te bergen, dan het ooit oplevert.
En de reactor is onderhevig aan slijtage. Een foutje in het onderhoudt en...
Vraag maar aan Rusland en Japan, die zitten er de komende 10.000 jaar aan vast.

Je kan gebruik maken van de aardrotatie, de getijden of warmtewisselen met het binnenste van de aarde, zoals ze in IJsland doen. Maar dat op grote schaal kan onverstandig zijn.
Stel dat de aarde langzamer gaat draaien of dat de kern niet meer vloeibaar is? Da's vast niet zo'n goed idee.
Nee, hou het maar bij de zon. Die brand nog wel een paar miljard jaar en verspild toch zijn energie.
Dat kost niks.